Škorpion (Štipavac)
Škorpion (Štipavac), Ikav. Akrap, otočno-čakav. Škraplûne: - To je jedno od većih i najpoznatijih ekvatorskih zvieždja u nebeskom pojasu zodiaka. Kod nas je većinom poznato pod posebnim dialektnim imenima (izim bezimeno kod jekavaca i ekavaca), a naši ikavski i čakavski nazivi su prijevodni kalkovi iz klasičnoga antičkog imena. Glavne su pripadne zvijezde: najsjajniji krvavocrveni Antares (= otočno-čakav. Tjarmãl i ikav. Crmnica), a druga sjajnija je Šaula (čakav. Jarÿna, kajk. Jerina).
Sadržaj
Etimologia naziva
Ovo zvieždje je pismeno prvi imenovao i opisao u 2. stoljeću po Kr. starogrčki astronom Ptolomej. Po starogrčkoj mitologiji, ovo zvieždje je dobilo svoj klasični antički naziv po škorpionu kojega je poslala božica Hera neka ubije lovca Oriona. Iako se zvieždja Škorpion i Orion nalaze u istom mitu, oni su na nebu skoro na suprotnim stranama nebeskog svoda.
Po grčkoj mitologiji su ih bogovi tako smjestili zbog izbjegavanja njihova medjusobnog sukoba. Takodjer i stari domaći nazivi tog zvieždja u hrvatskim dialektima uglavnom su prievodni kalkovi iz ranijega grčkog naziva: kopneno-ikavski Akrap, pa primorsko-polučakavski: Škrpljun i otočno-čakavski Škraplûne.
Glavne značajke
Škorpion (lat. Scorpius) je jedno od glavnih i većih zvieždja na ekvatorskom pojasu nebeskog zodijaka, koje se pruža na nebeskom svodu izmedju zvieždja Vaga (Libra) na zapadu i Strielca (Sagittarius) na iztoku. Pruža se blizu središta Mliječne staze.
Važnije zviezde
Škorpion sadrži više sjajnih pripadnih zviezda, od kojih su važnije:
Antares (Crmnica)
Antares (α Škorpiona) ili domaće čakav. Tjarmãl i ikav. Crmnica, crveni je div prividnog sjaja +1.0 magnitude, udaljen 650 svjetlosnih godina i 11.000 puta sjajniji od našeg Sunca. Lako je prepoznatljiv na južnom nebu uz Mliečnu Stazu, kao izrazita krvavo-crvena zviezda jačeg sjaja.
Shaula (Jerina)
Shaula (λ Škorpiona) ili domaće čakav. Jarÿna i kajk. Jerina, druga je jača zviezda po sjajnosti u Škorpionu, a ima prividni sjaj od +1.6 magnitude. Shaula je plavi div udaljen od Sunca oko 700 svj. godina.
Ine zviezde Škorpiona
Ostale iduće jače zviezde u Škorpionu, kod nas nemaju poznatih domaćih imena:
- Sargas (theta Škorpiona) - bez našega domaćeg imena, treća je zviezda po sjajnosti u Škorpionu, a udaljena je 270 svj.god. i prividnog sjaja od +1.9 magnitude.
- Graffias (β1 Škorpiona) je dvojna zviezda s komponentama sjaja +2.6 i +4.9 magnitude, a udaljena je 530 svj.god.
- Dushubba (δ Škorpiona) s prividnim sjajem od +2.3 magnitude, udaljena je 400 svj.god.
- Ine važnije zvijezde još su ν Škorpiona, ξ Škorpiona, π Škorpiona, σ Škorpiona, τ Škorpiona i y Škorpiona.
Ini značajni objekti
Zbog blizine središta Mliječne Staze, ovo je zvieždje još bogato inim galaktičkim objektima. Posebno se iztiču otvoreni skupovi M6 i M7, pa kuglasti skupovi M4 pokraj Antaresa i M80. Na južnom rubu tog zvieždja pokraj zvijezde ζ² Škorpiona, nalazi se još otvoreni skup NGC 6231.
Ini važniji objekti u Škorpionu su još dvojne zviezde: Beta Skorpii, Zeta Skorpii, My Skorpii, Ny Skorpii, Omega Skorpii, ter takodjer četverostruka zviezda Ksi Skorpii. Nadalje su tu značajna otvorena zvjezdana jata M6, M7, NGC 6231, kao i kuglasta zvjezdana jata: M4, M80, NGC 6388.
Abstract
Scorpius (Latin for scorpion) is one of the constellations of the zodiac. It is a large constellation in the Southern Hemisphere near the center of the Milky Way. In the popular western astrology it is also known as "Scorpio".
Poveznice
Reference
A provisional digest loaded mostly from Wikipedia by GNU license (except the original Croatian astral names inserted).
| Zviježđa | |||
|---|---|---|---|
|
| |||
