Jadranski otoci
Jadranski otoci: Ovo je popis 523 većih i srednjih otoka duž istočnog Jadrana (od Istre do Boke Kotorske), poredanih po veličini. Duž istočnog Jadrana u Hrvatskoj je ukupno 1185 raznih otoka i otočića, od čega su njih 66 stalno naseljeni, a još desetak su bez naselja samo s posadom svjetionika. Izvan ovog popisa je na Jadranu još 652 sitnih, golih i kamenitih "školjića" (hridi) nižih od desetak metara, koje povremeno prelijevaju valovi olujnog mora, a još stotinjak su niske "sike" (grebeni) koje iz mora izviruju samo pri oseki (ovi se ne računaju u otočje). Izvan Hrvatske su samo 2 naseljena jadranska otočića: Tremiti uz Italiju i Sazan na Otrantu uz Albaniju. Istočnojadranska obalna crta u Hrvatskoj ukupno ima 4.012 km dužine, od čega je tek 1.778 kopnene obale, a ostalih 3/5 su obale jadranskih otoka.
Sadržaj
Abstract
Adriatic islands: Except Sazan islet in Albania, and Venetian Lido, Tremiti and Pianosa in Italy, all other Adriatic islands occur along Croatian coast of eastern Adriatic. This Adriatic archipelago includes 1,185 islands and islets, 66 major ones are inhabited, and dozen others include lighthouses only. Here is listed a half of 523 major and medium islands of Adriatic arranged by size, and others omitted are minute skerries and reefs mostly washed by storms. These islands are mostly inhabited by Chakavians speaking an archaic dialect of early Croats with considerable Romance admixture. However, their original naming of proper islands almost was never recognized: formerly in Austrian empire mostly Italian synonyms were in formal use, and in Yugoslavia other artificial Serbian toponyms mostly divergent from island aborigines were imposed; even now in new Croatia 1/4 of artificial Yugoslav pseudonyms for Adriatic islands persisted: in the next list at these ones, their original Chakavian synonym is added by Italics (bold = accent site).
Nazivlje otoka
Na većini od 66 naseljenih jadranskih otoka uglavnom prevladavaju tipični čakavci, a glavne polučakavske iznimke su najistočniji otoci Mljet i dubrovački Elafiti: na njima su danas većina štokavski izbjeglice od doba turskih provala - ali su i na ovima otočni mjestopis (toponimi) s imenima otoka, rtova, uvala i okolnih otočića dosad još uvijek većinom ostali čakavskog tipa (Šimunović 1986). Stoga se u idućem popisu prvo navode (crveno) formalna administrativna-štokavska imena naših otoka i otočića iz doba Jugoslavije (oko 1/4 izmijenjeni), a potom su kurzivom dodani izvorni domaći tj. čakavski sinonimi (s naglaskom označenim bold): osim Mljeta i Elafita - većina su naknadno štokavizirani u doba Jugoslavije.
Medjutim, po medjunarodnoj konvenciji Ujedinjenih naroda o kulturnom očuvanju izvornog mjestopisa npr. za bivše kolonije (čiji je potpisnik i nova Hrvatska), takvi promjenjeni noviji toponimi za prirodne stare objekte su medjunarodno zabranjeni i nevažeći (osim za nove umjetne gradnje), pa su zato npr. na prostranstvu bivšeg SSSRa takvi umjetni sovjetski pseudonimi u mjestopisu većinom automatski korektno vraćeni na prvotno stanje narodnog nazivlja pripadnih starosjedilaca. Naprotiv - jedino kod nas (zbog inercije i ideologije) sad još prevladava i umnožava se - medjunarodno ilegalna - štokavska toponimija iz bivše Jugoslavije na kajkavskim i čakavskim prostorima. Najčešći i najbrojniji falsifikati jadranskih toponima su na otocima nepostojeće štokavsko "Veliki-" koje izvorno većinom glasi Veli- (ili na jekavskom jugu Velji-), a takodjer su uz bezbroj mjesta ideološki uklonjeni izvorni pridjevi Sveti- i Sveta-, ...itd. Zato nakon pada komunizma, skoro nigdje u svijetu više nema takve toponimske anarhije kao kod nas.
Naseljeni otoci (veći od 1 km²)
- Cres < Criš, 405,7 km²
- Krk < Kark & Veja, 405,22 km²
- Brač < Broac, 394,41 km²
- Hvar < For, 299,6 km²
- Pag, 284,6 km²
- Korčula, 279,03 km²
- Dugi otok < Veliotok, 124 km²
- Mljet < Mlit, 100,4 km²
- Rab, 93,6 km²
- Vis, 90,3 km²
- Lošinj, 74,68 km²
- Pašman, 63 km²
- Šolta, 51,9 km²
- Ugljan, 50,21 km²
- Kornat, 52,44 km²
- Lastovo, 46,9 km²
- Brioni < Brijuni, 36,3 km² (skupina otoka: Veli Brijun, Mali Brijun, Jerolim, Vanga, Vrsar, Grunj, Galija, Obljak, Supin, Kotež, Sv. Marko)
- Vir, 22,07 km²
- Čiovo, 28,12 km²
- Olib, 26,14 km²
- Murter, 17,57 km²
- Unije, 18 km²
- Šipan, 16,22 km²
- Silba, 14,98 km²
- Iž, 17,59 km²
- Molat, 22,17 km²
- Sestrunj, 15,12 km²
- Žirje, 15,07 km²
- Žut, 14,82 km²
- Prvić kod Krka < Parvyć, 12,75 km²
- Drvenik Veli, 11,69 km²
- Ist, 9,73 km²
- Premuda, 8,66 km²
- Plavnik
- Maun, 8,63 km²
- Šćedro, 8,36 km²
- Zlarin, 8,04 km²
- Kaprije, 7,11 km²
- Sveti Grgur < Šagargur, 6,37 km²
- Biševo < Bisovo, 5,84 km²
- Veli Brijun, 5,6 km²
- Ilovik, 5,88 km²
- Sveti Klement, 5,27 km²
- Dolin, 4,62 km²
- Goli otok
- Lopud, 4,63 km²
- Svetac < Štondrija, 4,19 km²
- Zverinac, 4,17 km²
- Sušac < Šujac, 4,02 km²
- Škarda, 3,78 km²
- Susak, 6,3 km²
- Rava, 3,63 km²
- Rivanj, 4,4 km²
- Drvenik Mali, 3,42 km²
- Kakan, 3,38 km²
- Zmajan, 3,3 km²
- Jakljan < Lakjan, 3,45 km²
- Prežba, 2,8 km²
- Tijat, 2,86 km²
- Piškera, 2,66 km²
- Zeča (uz Cres)
- Koločep, 2,43 km²
- Prvić (kod Šibenika), 2,37 km²
- Vrgada, 2,31 km²
- Lavdara, 2,27 km²
- Tun Veli, 2,21 km²
- Škrda, 3,78 km²
- Levrnaka, 1,84 km²
- Lavsa, 1,78 km²
- Sit, 1,77 km²
- Kurba Vela, 1,74 km²
- Mrčara, 1,45 km²
- Arta Vela, 1,27 km²
- Vele Srakane, 1,18 km²
- Katina, 1,12 km²
- Planik, 1,05 km²
- Mali Brijun, 1,7 km²
- Vele Orjule, 1,05 km²
- Smokvica Vela (Kornati), 1,04 km²
Manji otočići (preko 1 ha)
- Badija
- Sveti Petar (kod Lošinja)
- Žižanj
- Olipa
- Škulj
- Gangaro
- Babac
- Koludarac
- Tramerka
- Kopište < (Kopist)
- Sveti Marko (kod Kraljevice)
- Lokrum
- Marinkovac
- Šilo Velo
- Proizd
- Češvinica
- Stipanska
- Murvenjak
- Lunga (Kornati)
- Male Srakane
- Košara
- Obonjan
- Radelj
- Zečevo (uz Pag)
- Kobrava
- Kručica
- Arkanđel
- Kurba Mala
- Saplun
- Glavoč
- Mana
- Oruda
- Zvirinovik
- Krknata
- Orud
- Arta Mala
- Logorun
- Aba Duga
- Knežak
- Oključ
- Krapanj
- Maslinovik
- Mišjak Veli
- Tetovišnjak Veli
- Kasela
- Lupac
- Male Orjule
- Gangarol
- Ošljak
- Trstenik (uz Cres)
- Mišjak Mali
- Šćitna
- Veli Budikovac
- Kameni Žakan
- Drvenik (Zlarin)
- Ravni Žakan
- Dobri Otok
- Ruda
- Stomorina
- Luški Otok
- Gustac
- Palagruža < (Pelagruza)
- Gustac (Kornati)
- Vrnik
- Borovnik (Kornati)
- Trstenik (uz Korčulu)
- Sveta Fumija
- Svršata Vela
- Ravnik
- Mažirina
- Dolfin
- Rašip Veli
- Vodnjak Veli
- Tajan (uz Pelješac)
- Oblik (uz Zlarin)
- Gominjak
- Žutska Aba
- Borovnjak Veli
- Moračnik
- Balkun
- Pomeštak
- Planjak
- Zminjak
- Gornja Aba
- Tmara
- Ošjak
- Sestrica Vela
- Kozjak
- Jerolim < (Sv. Jerolim)
- Veli Pržnjak
- Veli Otok
- Utra
- Morovnik
- Gustac (uz Žut)
- Mrkan
- Krasnica (uz Vangu)
- Veruda
- Bršćak
- Vinik Veli
- Vela Sestrica
- Ceja
- Veli Brušnjak
- Bratin
- Smokvica Vela
- Obun
- Veli Školj (uz Ugljan)
- Vela Dajna
- Fenera
- Borovac (uz Hvar)
- Balabra Vela
- Brušnjak (uz Sit)
- Velji Školj (uz Molunat)
- Lutrošnjak < (Strošnjak)
- Sestrica Mala
- Sridnjak
- Rašip Mali
- Tramerčica
- Krbela Vela
- Majsan
- Komornik
- Panitula Vela
- Veli Sikavac
- Crveni Otok < (Sveti Andrija)
- Idula
- Bavljenac
- Sridnji Otok
- Južni greben
- Jaz
- Vrhovnjak
- Mamon
- Zapadni greben
- Mali Sikavac
- Garmenjak Veli
- Galešnjak
- Vlašnik
- Sveti Jerolim
- Bodulaš
- Sveti Nikola
- Sveta Katarina
- Vela Kotula
- Dražemanski Veli
- Uljanik
- Tun Mali
- Skala Vela
- Dubovac
- Koritnjak
- Vodenjak (uz Ist)
- Klobučar
- Muntan
- Rakitan
- Zečevo (uz Hvar)
- Sveti Juraj (kod Vrsara)
- Otok (Trogir)
- Tajan (uz "Jakljan")
- Dugo
- Frašker
- Borovnjak Mali
- Buč Veli
- Ravan
- Sridnja Sestrica (uz Rivanj)
- Sveti Ivan
- Čavlin
- Lucmarinjak
- Planikovac
- Mrtovnjak (Kurba Vela)
- Crkvina
- Crklica
- Sestrica Vela (Kornati)
- Sutvara
- Krknjaš Veli
- Mali Pržnjak
- Brguljski Otok
- Maškin
- Tegina
- Obručan Veli
- Veli Laganj
- Bisaga (Kornati)
- Tajnik
- Grujica
- Garmenjak Veli
- Svilan
- Prišnjak Veli
- Dužac Veli
- Dugi Školj
- Petrovac
- Mrtovnjak (uz Dugi otok)
- Ljutac
- Fulija
- Školjić (uz Vir)
- Murtar
- Bisaga (uz Murter)
- Šipnata
- Burnji Školj (Dugi: Telašćica)
- Mežanj
- Srednji greben
- Tomešnjak (Gaćinov Školj)
- Ćutin Veli
- Mišjak
- Glavat (kod Mljeta)
- Vodenjak (Kornati)
- Tovarnjak (uz Molat)
- Planičić
- Mrtonjak
- Kluda
- Kotež
- Ražanac Veli (Istočni Školj)
- Skrižanj Veli
- Tovarnjak (uz Žut)
- Smokvenjak
- Oblik (kod Vrgade)
- Kamešnjak Mali
- Grbavac
- Tetovišnjak Mali
- Košljun
- Kamešnjak Veli
- Prčevac
- Glurović
- Veli Osir
- Pločica
- Veli Planatak
- Veli Paržanj
- Levan
- Koversada
- Maslinjak (Kornat)
- Dvainka
- Planac
- Daksa
- Vela Sestrica (kod Rovinja)
- Dužac (uz Tetovišnjak Veli)
- Prišnjak (uz Murter)
- Golac (uz Molat)
- Bobara
- Rudula
- Kozina
- Gaz
- Sveta Katarina (uz Pašman)
- Polebrnjak
- Lovorikovac
- Dugi Vlašnik
- Smokvica
- Galun
- Vinik Mali
- "Veliki" Školj < (Velji Školj, uz Mljet)
- Veli Školj (uz Grgetov rt)
- Maslinjak (uz Ist)
- Vrsar
- Garmenjak
- Obljak (uz Molat)
- Sušica
- Kraljak
- Jančar
- Gira
- Lukovnik
- "Zečevo" (ostrvo) < Zecje (uz Krk)
- Magarčić
- Mali Plavnik < Krnjacol
- Andrija < Sveti Andrija
- Veli Školj (uz Pakoštane)
- Šilo
- Lavdara Mala
- Škrovada
- Kraljevac
- Pinizelić
- Brskvenjak
- Balun
- Otok Greben
- Mrtovac (Mrtvac)
- Galija
- Kosor (uz Korčulu)
- Lukovac (Mag) (uz rt Mag)
- Hrbošnjak (uz Murter)
- Palacol
- Pusti Otok
- Brusnik
- Maslinovac (uz Pelješac)
- Garmenjak Mali (uz Kurba Vela)
- Lukar
- Borovnik (uz Murter)
- Zabodaski
- Kamenjak (kod Premude)
- Galičak
- "Hrid" Masarine
- Komorica
- Sridnji Vlašnik
- Krbela Mala
- Bisage
- Bisače
- "Kormat 2" < Veli Kormat (uz Plavnik)
- Ražanac Mali (Zapadni Školj)
- Prduša Vela
- Kosmač Veli
- Borovac (uz Mljet)
- Obljak (uz Mali Brijun)
- "Kormat 1" < Mali Kormat (uz Plavnik)
- Visoki (uz Cres)
- Samograd
- Prišnjak Mali
- Maslinjak (uz Murter)
- Krava
- Gornji Vlašnik
- Plešćina (Plešćenica)
- Veli Školj (uz Mljet)
- Host
- Mali Brušnjak
- Gubavac (kod Korčule)
- Plitki Kukuljar (uz Vodnjak)
- Ravna Sika
- Otočić
- Arženjak Veli
- Gojak
- Obrovanj
- Trasorka
- Salamun
- Tukošćak
- Paržanj
- Grmej
- Kudica
- Skala Mala
- Supetar
- Preč
- Črnikovac
- Lukovac (uz Hvar)
- Šip
- Vela Kneža
- Otočac
- Bisaga Vela (uz Žut)
- Kosmerka
- Grunj
- Ovrata
- Sveti Andrija (Elafiti kod Dubrovnika)
- Pod Kopište < Potkopist
- Sparušnjak
- Arženjak Mali
- Veli Paranak
- Borovnik (uz Sit)
- Samunćel
- Mala Sestrica (uz Rivanj)
- Košarica (uz Maslinjak)
- Kamenar
- Krknjaš Mali
- Galovac (Školji)
- Pučenjak
- Goljak
- Artina
- Runjava Kotula
- Mrtovnjak (Maćin Školj)
- Katarina < Sveta Katarina
- Garmenjak Mali
- Obljak (uz Korčulu)
- Panitula Mala
- Abica
- Lukovnjak
- Artica
- Stambedar
- Lunga
- Mišnjak (uz Rab)
- Školjić Veli
- Karantunić
- Kristović
- Buč Mali
- Sestrica Mala (Kornati)
- Figarola
- Mali Paranak
- Smokvica Mala
- Galičnjak
- Strižnjak
- Žavinac Veli
- Mačaknar
- Veli Maslinjak
- "Otoci Lukavci 1" < Veli Lukavac
- Purara
- Dražemanski Mali
- Mala Palagruža < Mola Pelagruza
- Piščena Vela
- Dužac Mali
- Mali Budikovac
- Prduša Mala
- Rutnjak
- Fraškerić
- Bikarijica
- Mišnjak (uz Šipan)
- Gubavac Veliki
- Visoki Kukuljar (Babuljak)
- Pohlib
- Otoci Salamun
- Fenoliga
- Maslinovac (uz Dugi Otok)
- Kosmeč
- Gušteranski
- Mimonjak
- Ričul
- Golubinjak Veli
- Jabuka
- Mer'''ar'''a
- Sturag
- Tovarnjak (Prišnjak)
- Lirica
- Trumbuja
- Rasparašnjak
- Borovac (uz Sv.Klement)
- Mišnjak (uz Ugljan)
- Veli Lagan (Lagnići)
- Mala Sestrica (kod Rovinja)
- Prišnjak
- Šailovac
- Gojca
- Vela Dajnica
- Vlaka
- Šilo Malo (uz Crnikovac)
- "Kamenjak 1" < Veli Kamenjak (kod Korčule)
- Lukovac (uz Mljet)
- Maslinjak (uz Žut)
- Oštrica
- Veli Školj (uz Pelješac)
- Vestar
- Tajan Veli
- Pulari
- Knežačić
- Hrbošnjak (uz Žirje)
- Makarac
- Galijola
- Premant'''ur'''ski Školjić
- Lisac (kod Jurjeva)
- Glavat (uz Lastovo)
- Sovljak
- Blitv'''en'''ica
- Vrtlac (uz Žirje)
- Sokol
- Stupa
- Veli Barjak
- Trimulić Veli
- Školjić (uz Iž)
- Zaklopatica
- "Hrid" Kurjak
- "Otoci Lukavci 2" < Mali Lukavac
- Visovac
- Bisaga Vela (uz Pašman)
- Duga
- "Hrid" Pregaznik
- Sveta Marija
- Pokonji Dol
- Lukovac Sridnji
- Mišnjak (uz Unije)
- Fržital
- Divna
- Stupa Vela
- Otočić (uz Divulje)
- Dragunara
- Saskinja
- Rončić
- Dupinić Veli
- Sedlo
- Gospin Školj
- Čerigul
- Maslinovac (uz Mljet)
- Lukvenjak
- Muljica Vela
- Šekovac
- Maslinjak (Radelj)
- Puh
- Svršata Mala
- Krpeljina
- Gališnik
- Rogačić
- Pomerski Školjić
- Mala Kneža
- Skrižanj Mali
- Supin
- Veseljuh
- Brnjestrovac
- Mali Dolfin
- "Hrid" Podmrčar
- Mali Planatak
- "Hrid" Mali Goli < Mićegolo (uz Goli otok)
- Mali Paržanj
- Dužac (uz Ist)
- Kamenjak (uz Korčulu)
- Sestrice (uz Ist)
- Ula (Artica Mala)
- Čavatul
- Mrduja (kod Splita)
- Rutvenjak Veli
- Vrtlić (kod Kurbe Vele)
- Gusti Školj
- Sustipanac
- Školjić Mali
- Koromašna
- Sveta Justina
- Vješala
- Mala Kotula
- Kamenjak (uz Ist)
- "Hrid" Hripa
- Sridnjak (uz Rab)
- Tužbina
- Babina guzica
- Mali Laganj
- "Hrid" Sveti Anton
- Mlin
- Lučnjak
- Žavinac Mali
- Gubeša
- Smokvica Mala (Kornati)
- Mumonja
- "Hrid" Šestakovac
- Kamenica
- Sestrica Vela (uz Pelješac)
- Rašipić
- Školjić (uz Murter)
- Golac
- Pijavica
- Božikovac
- "Hrid" Mišar
- "Otok Života" < Govanj
- Ošljak Veli
- Mala Dajnica
- Mali Lagan (Lagnići)
- Dupinić Mali
- Srednjak (uz Pelješac)
- Mali Otok
- Tatišnjak
- Dingački Školj
- Hrid Stolac
- "Galicija" < Galijica
Izvornici
- Ivo Rubić 1952: Naši otoci na Jadranu. Odbor za desetgodišnjicu mornarice, 167 str. Split
- P. Šimunović 1986: Istočnojadranska toponimija. Sveučilišna naklada knj. 10, 307 str. Logos, Split - za izvorni čakavski mjestopis jadranskih otoka.
- T. Duplančić-Leder, T. Ujević i M. Čala 2004: Duljine obalne crte i površine otoka na hrvatskom dijelu Jadranskog mora (određene s topografskih karata mjerila 1:25 000). Geoadria 9 / 1: 5-32. [1] - za statističke podatke (dio toponima pogrešan!).
Referenca
Adapted and elaborated by GNU-license, from similar article in Adriatic-Chakavian Wikislavia